Meditatie wordt door veel mensen nog als iets zweverigs gezien. Voor mij is het juist het minst zweverige wat er bestaat. Misschien komt het door beelden en woorden die vaak gebruikt worden als we proberen te beschrijven wat je kunt ervaren in een meditatie.... In mijn blog 'Meditatie, wat is het?' kun je lezen dat het een oefening is waarbij je je lichaam en geest samen brengt op dezelfde plek in hetzelfde moment. Kinderlijk eenvoudig maar niet simpel ...
Loopmeditatie
Gisteravond hebben we oefeningen gedaan voor het ontwikkelen van opmerkzaamheid. Want je lichaam en geest op dezelfde plek (terug)brengen betekent ook: het opmerken van de keren dat de aandacht ergens anders heen gaat. We spraken over de velden van aandacht en over het belang van het lichaam in de meditatie. Daar hebben we gelijk mee geoefend. Na een zittende meditatie met aandacht voor de adem deden we een loopmeditatie. Voor bijna iedereen was dit een eerste kennismaking met alle sensaties die bij het lopen komen kijken. Normaal lopen we van A naar B. Maar lopen om het lopen, dat doen we niet zo snel. Bij loopmeditatie krijgt elke beweging de volle aandacht. Als de aandacht ergens anders heen gaat, sta je even stil bij de afleiding. Daarna vervolg je het lopen. Voet loslaten, voet bewegen en voet neerzetten.
‘Je zal dit op straat niet snel doen’ zei iemand na afloop. En dat klopt ook wel. Voor een buitenstaander ziet het er waarschijnlijk gek uit, want je loopt heel langzaam en bent gericht op wat je ervaart. Loopmeditatie op straat, waar de omgeving ook om aandacht vraagt, is inderdaad geen aanrader. De meditatiesessies zijn een unieke situatie om hiermee te oefenen. Als je opmerkzaamheid zich ontwikkelt, kun je die in het dagelijks leven natuurlijk ook toepassen. Je komt sneller op het idee om gedurende vijf passen contact met de grond onder je voeten te maken als je daar weleens mee geoefend hebt. En dan heb je een mooi alledaags mediteermoment.
Loopmeditatie heeft mij veel gebracht. Tijdens retraites kreeg ik er soms een lange sik van verveling van. Maar gaandeweg leerde ik de verveling simpelweg op te merken en er letterlijk bij stil te staan. Zo ging ik ervaren dat verveling ook maar een verschijnsel is dat komt en gaat…. Thuis heb ik veel baat bij loopmeditatie als ik onrustig ben of niet in slaap kan komen. In plaats van woelen en me opwinden over de wegtikkende minuten blijkt een half uurtje heen en weer lopen me te helpen bij het doorbreken van het 'woel/pieker/meer woel/meer pieker-circus'. Soms is het zitten of liggen met veel lichamelijk en geestelijk rumoer nou eenmaal een hele uitdaging. Dan kan je lichaam je beste vriend zijn. Gelukkig zijn daar veel oefeningen voor.
Bodyscan
Na de loopmeditatie deden we een liggende bodyscan waarbij we aangename, onaangename en neutrale ervaringen met kalme aandacht observeerden. Ik blijf me erover verbazen hoe zoiets eenvoudigs als 'bij je ervaring blijven' zo’n rijke toevoeging kan zijn in je leven. Binnenkort ga ik deze bodyscan inspreken omdat hij ruimte kan scheppen wanneer je opgaat in een enkel aspect van het moment (bijvoorbeeld: 'ik kan niet slapen'). Mocht je interesse hebben in deze bodyscan, laat het me weten dan zal ik je een berichtje sturen wanneer hij klaar is.
Eeuwenoud
Het belang van opmerkzaamheid staat al beschreven in oude leringen van de Boeddha en werd als een van de belangrijkste oefeningen gezien om verlichting te bereiken. In de Sattipathana Sutta (waar in dit artikel van Frits Koster een Nederlandse vertaling van te vinden is) wordt dit tot in detail uitgewerkt. Vanuit deze lering zijn talloze meditaties in opmerkzaamheid ontstaan die nu nog volop beoefend worden. Uit eigen ervaring kan ik het belang inmiddels ook onderschrijven. Verlichting zou ik het niet willen noemen, maar ik kan wel zeggen dat opmerkzaamheid mijn eigen leven en mijn omgang met alle uitdagingen die daarin voorkomen op diepgaande wijze verandert. Vele momentjes van loslaten, opluchting, oplossen, vrede, mededogen, liefde, aanwezigheid, inzicht en innerlijke vrijheid zijn volgens mij een heel duidelijk teken dat het werkt en dat je bezig bent je leven lichter te maken. Dat gun ik iedereen.